Mata Hari in haar “rol” als exotische danseres, Parijs begin twintigste eeuw, Gallica.
Over Mata hari
(1876 - 1917)
Margaretha Geertruida Zelle werd wereldberoemd als danseres Mata Hari. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ze beschuldigd van spionage. Zij kreeg hiervoor de doodstraf.
De Friese Margaretha verhuisde op haar 18e naar Nederlands-Indië om te trouwen maar belandde in een ellendig huwelijk. Ze vertrok naar Parijs om daar een nieuw leven te beginnen. Maar het was in die tijd lastig om als alleenstaande vrouw aan werk te komen.
Uiteindelijk werd ze een succesvolle danseres. Ze trad op in o.a. Wenen, Parijs en Monaco. Aan haar publiek vertelde ze mooie verhalen en stelde zich voor als de Javaanse prinses ‘Mata Hari’, haar pseudoniem.
In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Het werd voor haar steeds moeilijker om overal op te treden. In Berlijn werd een grote show afgezegd en Margaretha moest op een andere manier aan geld zien te komen. Dankzij haar Nederlandse identiteit mocht ze vrij grenzen passeren. In ruil voor geld werd ze door Duitsland - waar ze in militaire en politieke kringen verkeerde - gevraagd om de Fransen te bespioneren. In Frankrijk werd ze juist gevraagd om de Duitsers in het oog te houden. Het lijkt er echter op dat Margaretha deze rol als spion nooit echt op zich wilde nemen.
Maar de Fransen maakten haar ook verdacht: een (beroemde) onafhankelijke mooie vrouw die alleen reisde, veel talen sprak en verschillende relaties met militairen had. Zonder hard bewijs dat ze geheimen had doorgespeeld, werd Mata Hari door de Fransen ter dood veroordeeld. Volgens getuigen wilde ze tegenover het vuurpeloton geen blinddoek dragen. Toen de geweren op haar gericht werden, vertrok ze geen spier.
Facts
De Nederlandse Mata Hari was een wereldberoemde danseres.
Ze groeide op in rijkdom, maar moest al snel haar eigen boontjes doppen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog zou ze zowel voor de Fransen als de Duitsers als spion hebben gewerkt.
Ze werd door de Fransen doodgeschoten vanwege verdenking van spionage.
Na haar dood werd Mata Hari een legende.
Margaretha Geertruida Zelle in haar Parijse gloriejaren, Gallica.
Quotes
Ansichtkaart, geschreven door Mata Hari vanuit Londen, 1905 (Fries Museum).
‘Toen de trein Parijs naderde en ik alleen voor het eerst van mijn leven aan het Gare du Nord stond dacht ik een moment: God, wat ben ik begonnen met bijna geen geld.’
- Mata Hari in een brief 1903.
‘Ik ben moe van dat vechten tegen het leven en ik wil een van tweeën: óf Nonnie bij me en een fatsoenlijke moeder zijn óf ik ga leven zooals me hier zoo schitterend wordt aangeboden. Ik weet wel dat dat leven eindigt met een ongeluk – maar daar ben ik overheen.’
- Mata Hari schrijft haar ex-man een brief met de vraag hun dochter Nonnie naar haar te sturen. – waarschijnlijk 1903-1904 nadat zij en Rudolph MacLeod uit elkaar gingen. Officiële echtscheiding werd voltrokken in 1907.
‘Margaretha was een gewoon meisje uit Leeuwarden, Mata Hari is wereldberoemd. Het is een verhaal uit de high society.’
- Mata Hari over haar leven (datum onbekend)
‘Vroeger hoorden veel contacten bij haar leven als grande dame, maar nu stond de wereld op zijn kop. Mensen die zich bewogen tussen officieren werden gezien als gevaarlijk in plaats van interessant. Ik denk dat ze dat te laat doorhad.’
- Curator Hans Groeneweg, Mata Hari-tentoonstelling Fries Museum, (2017)
OPDRACHT
Opdracht: Het verhaal achter Mata Hari
Niveau: 3 havo, vwo en bovenbouw havo, vwo
Tijd: vraag 1: 15 minuten, vraag 2: 10 minuten, extra opdracht: 30 minuten
Periode: Moderne tijd
Kenmerken:
Het voeren van twee wereldoorlogen.