Zelfportret van Anna Maria van Schurman uit 1640.
Over Anna Maria van Schurman
(1607 - 1678)
Anna Maria van Schurman was de eerste vrouwelijke studente in Nederland. Ze was een belangrijke geleerde in de Republiek.
Al van jongs af aan viel het op dat Anna Maria zeer intelligent was. Op haar derde kon ze al lezen en schrijven. In totaal leerde ze maar liefst elf talen. Ook blonk ze uit in de kunsten: ze schreef gedichten en maakte schilderijen.
Hoewel vrouwen eigenlijk niet mochten studeren, mocht Anna Maria op haar 29e toch lessen volgen op de Universiteit van Utrecht. Om niet op te vallen, moest ze achter een gordijn zitten. Zo volgde ze colleges over godsdienst, literatuur en geneeskunde.
Anna Maria vond het oneerlijk dat vrouwen werden uitgesloten van de wetenschap. Ze schreef een beroemd stuk waarin ze stelde dat vrouwen net als mannen gewoon moesten kunnen studeren.
Zowel in de Republiek als in de rest van Europa werd Anna Maria geprezen om haar intelligentie. Ze correspondeerde met veel belangrijke geleerden en kunstenaars. Ze koos ervoor om haar hele leven te wijden aan wetenschap en kunst. Op latere leeftijd richtte ze zich steeds meer op godsdienst. Ze sloot zich aan bij een christelijke sekte die streefde naar het ware en zuivere geloof.
Facts
Anna Maria van Schurman pleitte er in de 17e eeuw voor dat vrouwen werden toegelaten op de universiteit.
Ze was de eerste vrouwelijke studente in de Republiek.
Ze had veel kennis van literatuur, medicijnen en beheerste elf verschillende talen.
Ze schreef met belangrijke en geleerde mannen en vrouwen uit heel Europa.
In de 18e en 19e eeuw werd ze niet meer als geleerde gewaardeerd, maar werd ze weggezet als een bescheiden vrouw die uitblonk in kunst.
De Engelse vertaling van Anna Maria van Schurman’s artikel uit 1659 waarin ze schrijft dat vrouwen net als mannen moeten kunnen studeren.
Quotes
‘Vrouwen die door vrije tijd en andere hulpmiddelen bij uitstek toegerust zijn om wetenschap te beoefenen, kunnen en moeten studeren.’
- Van Schurman verdedigde in 1638 deze stelling in haar 'verhandeling over de geschiktheid van de vrouwelijke geest voor de wetenschap en de letteren'.
‘Zijt gegroet, ô jonge Bloem, van wiens kennis dat ik roem, Die ik acht en’ die ik minne, Die ik hou voor mijn vriendinne.’
- In 1620 schreef de Nederlandse dichteres Anna Roemer Visscher dit gedichtje over de toen dertienjarige Anna Maria van Schurman.
‘Er is niets dat u niet begrijpt, niets dat u niet kunt creëren; u bent het wonder van deze tijd.’
- Dit schreef de Franse geleerde Pierre Gassendi over Anna Maria van Schurman, die vond dat ze ‘de kunstenaars en geleerden overtrof in kennis van talen, in goddelijke en menselijke geleerdheid’"
OPDRACHT
Opdracht: Anna Maria van Schurman, de eerste vrouwelijke geleerde
Niveau: onderbouw vmbo, havo, vwo en bovenbouw vmbo, havo, vwo
Tijd: vraag 1: 25 minuten, extra opdracht: 20 minuten
Periode: Vroegmoderne tijd
Kenmerken:
De wetenschappelijke revolutie.